Үгүлээт айар талааннаахтара
Үгүлээт нэһилиэгэ айар талааннаах дьонунан баай. Киэн туттабыт Саха Республикатын уонна Российскай Федерация суруйааччыларын союһун чилиэнэ, бар дьон биһирэбилин ылбыт «Ийэм кэпсиир» роман ааптара Маисов Семен Семенович курдук биллиилээх биир дойдулаахпытынан. Кини айар үлэтин үгэнигэр сылдьар, айылҕаттан айар талааннаах, дьикти иэйиилээх элбэх айымньыны суруйбут суруйааччы буолар. Маннык талба талааннаах киһилээх нэһилиэккэ суруйуон баҕалаах, айар талааннаах дьон биһиэхэ элбэҕэ киһини эрэ үөрдэр. Ол курдук аҕа саастаах көлүөнэттэн Афанасьев Степан Игнатьевич, нэһилиэк бочуоттаах олохтооҕо, ытык кырдьаҕаспыт билигин Дьокуускай куоракка олорор. Хомоҕой тыллаах хоһоонноро олус истиҥнэр. Олортон «Көрдөөх күпүлүөттэр”, “Курильскай арыыга”, “Умнуллубат о5о саас”, “Кыайыы күнэ“ о.д.а. олохтоохтор биһирэбиллэрин ылбыттара.
Үгүлээттэн Аана кыыс
Күүлэттэртэн хаалсыбат,
Элбэх үүтү ыларга
Маарыйалыын куотуһар
Тылгыныттан Балбаара
Удаарынньык аан бастаан,
Делегатка ол онтон
Якутскайга-Бүлүүгэ.
Ити курдук тыллардаах бэһиэлэй күпүлүөттэрин айан, ырыа гынан ыллаан сценаҕа тахсара.
Федорова Мавра Степановна, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор, эбээлэр түмсүүлэригэр өр сылларга ыллыыр-туойар, иистэнэр, хоһоон суруйарынан урукку кэмнэртэн дьарыктанарынан нэһилиэккэ биллэр киһибит.
Кэрэ тылбын , кэмчи тылбын
Ыра санаа, баҕа санаа гынан
Ындыылана сылдьан баран
Ыскайдаатым салгын хоту.
Кэрэ тылым, кэмчи тылым
Көтүөҥ эн баҕар кый ыраах,
Кыыдааннаах кыс хаар ортото
Сириэдийэн, баҕар, биир дьикти саас.
Мавра Степановна хоһоонноро хас биирдии киһи сүрэҕин таарыйар, дууһатын долгутар чахчы да кэрэ тыллаахтар.
Иванов Байрон Николаевич, Үгүлээттэр күтүөппүт, айар талааннаах киһибит. Кини үлэһит үтүөтэ, булчут, балыксыт, нэһилиэк бары эйгэтигэр ыытыллар араас тэрээһиннэргэ көхтөөх кыттааччыбыт. Байрон Николаевич суруйбут хоһоонноруттан нэһилиэккэ ырыа буолан ыллана сылдьаллар. Ол курдук “Тулуй, саллаат, тулуй!» диэн хоһооно Кыайыы күнүгэр сүрэхтэнэн биһирэбили ылбыта. « Үгүлээт, мин дойдум » диэн хоһооно нэһилиэк гимна да буолла диэхпитин сөп. Оннук дириҥ ис хоһоонноох, чахчы да дойдуга тапталынан, истиҥ иэйиинэн туолбут тыллардаах хоһоону ырыа гынан хор толордоҕуна Үгүлээппитинэн киэн туттарбыт, таптыырбыт барыбыт сүрэхпитигэр биллэр.
Нэһилиэкпитигэр төрөөбүт,олоро сылдьыбыт, билигин олорор хоһоон куттаах, дьикти ис иэйиилээх дьоннор элбэхтэр. Кинигэҕэ киирбит хоһоонноохтортон Афанасьев Илья Ильич –Алмаас, билигин Дьокуускай куоракка олорор, Ксенофонтова Любовь Алексеевна, Үгүлээт орто оскуолатын директора, Алексеева Татьяна Николаевна, Үгүлээт орто оскуолатын директорын үөрэх чааһыгар солбуйааччы, Иванов Байрон Николаевич МКУ «КИЗО Вилюйский улус“ Үгүлээккэ үлэһитэ. Афанасьева Туяра Анатольевна- Туйаарыма, дьиэ хаһаайката, Денис Петров-Сион мелодиятыгар кини “Күүтэбин” уонна “Түүлбэр” хоһоонноро , Чэлгийээнэ матыыбыгар “Хаар” диэн хоһооно республикаҕа ыллана сылдьаллар. Гаврильев Герман Петрович, билигин Халбаакы нэһилиэгэр олорор , олус элбэх хоһооннорун бэйэтэ матыыптаан ыллыырын тэҥэ араас сиргэ биһирээн ыллыыллар. Ити курдук талба талааннаахтар түөлбэлээн олорон , алыптаах айар үлэнэн дьарыктаналлар.
Билигин биһиги кэккэбитигэр суох эрээри элбэх хоһоонунан , оһуокайдьытынан, артыыстыырынан нэһилиэгэр биһирэппит Лебедкин Василий Игнатьевич олорор Түҥ эбэбит туһунан хоһоонуттан быһа тартахха
Түҥ былыр дэһэбит ааспыты билбэккэ,
Эйиэхэ Түҥ, эбэм кэриэтэ эттэххэ
Эн үөскэр, кытылгар киирбэккэ
Хаалыыһы бу хоьоон сиппэккэ……
Эдьиийгэр Бүлүүгэ тиэтэйэн
Эппэҥнии мөлбөйө сыттаҕыҥ,
Элиэнэ эбэҕэ киэргэнэн
Дьаарбайа-көрсүһэ бараҕын
Бу курдук дириҥ тапталынан, ытыктабылынан, биһирэбилинэн туолбут тыллардаах хоьоону Баьылай биһиэхэ хаалларбыта.